Rodzaje wykonania klimatycznego

W zależności od strefy klimatycznej, w której będzie pracował wyrób, powinny być użyte odpowiednie materiały do jego wykonania. Ta informacja może być zawarta na tabliczce znamionowej w postaci symbolu literowo-cyfrowego zawartego w:

  • normie EN 60076-11 dla klasy klimatycznej określającej środowisko w zależności od wilgotności, kondensacji, zanieczyszczeń i temperatury otoczenia
  • E0 - nie pojawia się kondensacja, a zanieczyszczenia są pomijalne
  • E1 - może pojawić się sporadycznie kondensacja i ograniczone zanieczyszczenie
  • E2 - może pojawić się częsta kondensacja i duże zanieczyszczenie
  • normie EN 60721-3 określającej środowisko w którym przechowywane, transportowane i używane są wyroby
  • 1 do 7 - cyfry określające miejsce stosowania
  • K, B, C, S, M, Z - litery określające rodzaj uwzględnianych warunków środowiskowych
  • 1 do 7 - cyfry określające intensywność z jaką występuje dany czynnik, wyższa cyfra oznacza większą intensywność

Norma EN 60076-11 przewiduje podział warunków, w jakich znajduje się transformator na dwie kategorie:

  • klasy klimatyczne i klasy środowiskowe i obowiązuje dla transformatorów suchych (łącznie z autotransformatorami) o mocy od 5 kVA (1-faz) i 15 kVA (3-faz) o najwyższym napięciu do 36 kV, w których napięcie znamionowe przynajmniej jednego uzwojenia jest wyższe niż 1 kV.

Klasy klimatyczne wg EN 60076-11:

Klasa klimatyczna Opis
C1 Transformator może pracować w temperaturze T ≥ -5°C, ale można go transportować i magazynować w temperaturze otoczenia T ≥ -25°C
C2 Transformator może pracować i można go magazynować i transportować w temperaturze otoczenia T ≥ -25°C

Klasy środowiskowe wg EN 60076-11:

Klasa środowiskowa Opis
E0 Na transformatorze nie pojawia się kondensacja, a zanieczyszczenia są pomijalne. W czystych, suchych instalacjach wnętrzowych jest to zwykle osiągalne
E1 Na transformatorze może pojawić się sporadycznie kondensacja (na przykład, gdy odłączone jest zasilanie transformatora). Możliwe jest ograniczone zanieczyszczenie.
E2 Częsta kondensacja lub/i duże zanieczyszczenie

Warunki środowiskowe dla transformatorów suchych mają znaczenie nie tylko podczas pracy, ale także podczas magazynowania przed instalowaniem.

Porównanie oznaczeń wg EN 60076-11 i nieaktualnej już PN-68/H-04650:

Rodzaj wykonania wg PN-68/H-04650 Klasa klimatyczna / klasa środowiskowa Uwagi dotyczące różnic
N/3 C1 / E0 W przypadku normy PN-68/H-04650 podawana była niższa temperatura minimalna (-40°C) oraz wyższa średnia temperatura maksymalna (+40°C). Dla normy PN-EN 60076-11 jest to odpowiednio (-25°C) oraz (+30°C)
W/3 C2 / E1 W przypadku normy PN-68/H-04650 podawana była niższa temperatura minimalna (-40°C) oraz wyższa średnia temperatura maksymalna (+45°C). Dla normy EN 60076-11jest to odpowiednio (-25°C) oraz (+30°C)

Normy serii EN 60721 klasyfikują warunki środowiskowe w których przechowywane, transportowane i używane są wyroby. Poniżej podano skrócone informacje o systemie klasyfikacji zdefiniowanym w tej normie.
System identyfikacji użyty do oznaczenia klasy danych warunków środowiskowych jest bardzo rozbudowany i składa się następujących znaków:

  • cyfra określająca miejsce stosowania
    • 1 - warunki w miejscu składowania
    • 2- warunki w czasie transportu
    • 3 - warunki w miejscach chronionych przed wpływem warunków atmosferycznych
    • 4 - warunki w miejscach nie chronionych przed wpływem warunków atmosferycznych
    • 5 - warunki w pojazdach naziemnych
    • 6 - warunki w środowisku okrętowym
    • 7 - warunki w czasie przenośnego i niestacjonarnego użytkowania wyrobów
  • litera określająca rodzaj uwzględnianych warunków środowiskowych
    • K - czynnik o charakterze klimatycznym ( temperatura, wilgotność, nasłonecznienie itd.)
    • B - czynniki o charakterze biologicznym (np. atak zwierząt, termitów itp.)
    • C - czynniki aktywne chemicznie (różne czynniki chemiczne)
    • S - substancje oddziaływujące mechanicznie (piasek, kurz itp.)
    • M - czynniki o charakterze mechanicznym (drgania, wstrząsy, wibracje)
    • Z - czynniki o charakterze specjalnym
  • 1 do 7- cyfra określająca intensywność z jaką występuje dany czynnik. Wyższa cyfra oznacza większą intensywność
  • H (high) lub L (low) - dodatkowo po tej cyfrze mogą być dodane litery H lub L określające częstość występowania danych warunków, np. temperatura jest najczęściej niska a nigdy wysoka

Przykładowe pełne oznaczenie wg EN 60721 uwzględniające występowanie wszystkich warunków środowiskowych w miejscach chronionych przed wpływem czynników atmosferycznych może mieć następującą bardzo rozbudowaną postać: 3K2/3Z1/3Z4/3B1/3C2/3S1/3M4

Dla wyrobów produkowanych przez naszą firmę przy próbie określenia warunków środowiskowych zgodnych bądź zbliżonych do stosowanych wg nieaktualnej już PN-68/H-04650 oznaczeń wykonań N/3 i W3, najczęściej są używane następujące oznaczenia warunków środowiskowych:

  • 3K3 lub 3K4 jako odpowiednik starego oznaczenia N/3 oraz
  • 3K7 lub 3K7L jako odpowiednik starego oznaczenia W/3.

Najczęściej używane oznaczenia warunków środowiskowych wg EN 60721:

Parametry środowiska JM Klasa
3K3		 Klasa
3K4		 Klasa
3K7		 Klasa
3K7L
Najniższa temperatura powietrza °C +5 +5 -40 -40
Najwyższa temperatura powietrza °C +40 +40 +70 +70
Najniższa wilgotność względna % 5 5 10 10
Najwyższa wilgotność względna % 95 95 100 100
Najniższa wilgotność bezwzględna g/m3 1 1 0,1 0,1
Najwyższa wilgotność bezwzględna g/m3 29 29 35 35
Wskaźnik zmiany temperatury °C/min 0,5 0,5 1,0 1,0
Najniższe ciśnienie powietrza kPa 70 70 70 70
Najwyższe ciśnienie powietrza kPa 106 106 106 106
Promieniowanie słoneczne W/m2 700 700 1120 1120
Promieniowanie cieplne brak 6) 6) 6) 6)
Ruchu otaczającego powietrza m/s 1,05) 1,05) 1,05) 1,05)
Kondensacja brak nie tak tak tak
Opady atmosferyczne w czasie wiatru (deszcz, śnieg, grad itp.) brak nie nie tak tak
Woda ze źródeł innych niż deszcz brak nie nie 6) 6)
Tworzenie się lodu brak nie nie tak tak
5) - jeśli ma to zastosowanie, to odpowiednia wartość może być podana zgodnie z tabelą 2 (wg EN 60721-3-3)
6) - istniejące warunki lokalizacji mogą być określone według tabeli 2 (wg EN 60721-3-3)

Zgodnie z normą EN 60721:

  • warunki określone jako 3K3 - mogą występować w zwykłych pomieszczeniach roboczych np.: biura, sklepy, zakłady produkcyjne, w których realizowany jest montaż elementów elektronicznych, magazyny produktów wartościowych i wrażliwych,
  • warunki określone jako 3K4 - mogą występować w niektórych pomieszczeniach roboczych np. zakłady produkcyjne w których realizowane są procesy powodujące wystąpienie wysokiej wilgotności, normalne pomieszczenia magazynowe, garaże, piwnice,
  • warunki określone jako 3K7 i 3K7L mogą występować przy wejściach do budynków, garażach, budynkach fabrycznych, nie dozorowanych stacjach z wyposażeniem, pomieszczeniach magazynowych dla produktów odpornych na mróz, itp. 

drukuj